
Jak uniknąć powstawania pleśni w łazience
Tam, gdzie wilgoć spotyka się z ciepłem, szybko powstaje pleśń – dotyczy to w szczególności łazienki. Na szczęście aktywne przeciwdziałanie temu problemowi nie jest jednak żadną filozofią: wystarczą trzy proste kroki, aby znaleźć się po bezpiecznej stronie.
Dzięki tym wskazówkom Twoja łazienka będzie wolna od pleśni
To, że woda skraplająca się na ścianach, suficie i armaturze sprzyja powstawaniu pleśni w łazience, nie jest żadnym zaskoczeniem. W połączeniu z wysoką wilgotnością w łazience, czego nie da się uniknąć, oraz ewentualnie nieszczelnymi spoinami silikonowymi w obszarach mokrych powstają niemal idealne warunki dla rozwoju szkodliwych dla zdrowia zarodników. Dobra wiadomość: powstawaniu pleśni można zapobiec! Przedstawiamy najważniejsze rutynowe czynności, dzięki którym prysznic, spoiny i ściany w Twojej łazience będą wolne od pleśni przez długi czas.
Miejsca podatne na powstawanie pleśni
Ze względu na warunki użytkowania łazienka jest pomieszczeniem predestynowanym do rozwoju zarodników pleśni, ponieważ panujące w niej wilgotne i ciepłe warunki sprzyjają powstawaniu pleśni. Gdy pleśń już się pojawiła, trudno jest opanować jej rozwój oraz odpowiednio i trwale wyczyścić zagrzybione miejsca – o ile w ogóle da się je uratować. Dlatego działania zapobiegawcze są tak ważne dla zagwarantowania długotrwałej higieny w łazience i trwałości materiałów. Aby Twoja osobista oaza relaksu nie stała się rajem dla pleśni i grzybów, zadbaj o szczególną pielęgnację niektórych miejsc i postaw na prewencję. Te miejsca to:
Kabina prysznicowa
Tutaj woda i ciepło spotykają się ze sobą regularnie: podczas użytkowania prysznica w kabinie prysznicowej panuje szczególnie wysoka wilgotność. Jeśli kabina nie jest wycierana do sucha, a wentylacja jest słaba, woda skrapla się w całej strefie prysznicowej i w ten sposób stwarza idealne warunki dla rozwoju pleśni.
Armatura
Krany, głowice prysznicowe, słuchawki prysznicowe, zawory, odpływy – cała armatura umywalki, prysznica lub wanny jest regularnie narażona na wilgoć. Skraplająca się woda, wilgotne i ciepłe powietrze oraz pozostałości wody sprzyjają powstawaniu pleśni. Szczególnie problematyczne są trudno dostępne narożniki lub rowki, w których woda pozostaje na dłużej.
Ściany za meblami
Ze względu na ograniczoną cyrkulację powietrza za meblami łazienkowymi strefy kontaktu między ścianami a meblami są miejscami podatnymi na powstawanie pleśni, które jednak łatwo jest pominąć. Tutaj wilgotne powietrze nie może dobrze wyschnąć – w rezultacie skrapla się, co tworzy znakomitą pożywkę dla zarodników pleśni.
Zasłony i ścianki prysznicowe
Zasłony i ścianki prysznicowe mają regularny kontakt z wodą i pozostałościami mydła – w dodatku w ciepłych i wilgotnych warunkach. Pleśń może powstawać zwłaszcza wtedy, gdy powierzchnie nie są dostatecznie wietrzone ze względu na brak dostępu do nich, nie jest ściągana z nich woda lub gdy nie są regularnie czyszczone.
Spoiny cementowe
Spoiny cementowe pochłaniają wilgoć, magazynują ją i przy niedostatecznym wietrzeniu – w połączeniu z wysoką temperaturą i wilgotnością – sprzyjają powstawaniu pleśni.
Spoiny uszczelniające
Chociaż silikon jest wodoodporny, na spoinach uszczelniających wykonanych z silikonu mogą gromadzić się resztki mydła i wilgoć. Oprócz tego z czasem spoiny uszczelniające tracą swoje właściwości ochronne, zwłaszcza przy niedostatecznym czyszczeniu i pielęgnacji.
Jak zapobiegać powstawaniu pleśni: małe kroki, duże efekty
Zapobieganie jest najlepszą strategią, aby w ogóle nie dopuścić do powstania pleśni w łazience – a jest to bardzo proste! Tak naprawdę wystarczą trzy proste rutynowe czynności, aby skutecznie zapobiec powstawaniu pleśni: odpowiednie wietrzenie, odpowiednie ogrzewanie i dokładne wycieranie do sucha. Te trzy czynności razem wzięte zmniejszają ilość wilgoci w łazience na tyle, aby zapewnić długotrwałą higienę w pomieszczeniu i tym samym nie tworzyć warunków dla rozwoju pleśni.
#1 Odpowiednie wietrzenie
Wietrzenie zapewnia wymianę powietrza i tym samym jest najważniejszym elementem utrzymania higienicznych warunków w Twojej łazience. Zasada jest prosta: do środka wpływa świeże powietrze, na zewnątrz wypływa wilgotne powietrze! Przez otwarte okno para wodna – zwłaszcza po użytkowaniu prysznica lub wanny – może bez problemu wydostać się z pomieszczenia zamiast skraplać się na zimnych powierzchniach. W łazienkach bez okien z pomocą przychodzą systemy wentylacyjne, takie jak elektryczne systemy wentylacji i wentylatory pokojowe. Oba systemy zmniejszają zawartość wilgoci w powietrzu i tym samym eliminują warunki sprzyjające powstawaniu pleśni.
Aby zapewnić długotrwałą ochronę przed powstawaniem pleśni w obszarach mokrych, wystarczy zastosować trzy proste kroki, takie jak:
Szybkie wietrzenie
Zrób z tego nawyk, aby kilka razy dziennie, a zwłaszcza po użytkowaniu prysznica lub wanny, wykonać szybkie wietrzenie. Przy szeroko otwartym oknie wymiana ciepłego, wilgotnego powietrza na zimne, suche powietrze następuje w ciągu 5 do 10 minut. Aby wilgotne powietrze faktycznie trafiło na zewnątrz, a nie do strefy mieszkalnej, przed rozpoczęciem wietrzenia zamknij drzwi do łazienki. Kiedy szybkie wietrzenie stanie się końcowym elementem Twojej codziennej rutyny kąpielowej, możesz przestać obawiać się pleśni w łazience.
Uchylanie okna stosownie do potrzeb
Uchylenie okna na kilka minut daje taki sam efekt jak szybkie wietrzenie. Po użyciu prysznica w łazience nadal utrzymuje się jeszcze wilgoć, która powoli paruje – wnikając na przykład w ręczniki. Dlatego zaleca się, aby połączyć szybkie wietrzenie z uchylaniem okna na kilka minut. Pamiętaj jednak, aby zimą nie trzymać zbyt długo uchylonych okien, aby uniknąć niepotrzebnej straty energii.
Kontrola wilgotności
Kontroluj wilgotność w łazience za pomocą higrometru. Modele przeznaczone do pomieszczeń mierzą również temperaturę w pomieszczeniu – w ten sposób będziesz mieć pod kontrolą oba czynniki i w razie potrzeby możesz reagować. Podczas użytkowania prysznica względna wilgotność rośnie niekiedy do 70%, jednak w ciągu dnia powinna wynosić nie więcej niż 40–60%, w zależności od typu budynku, izolacji i temperatury wewnątrz.
Pleśń jako zagrożenie dla zdrowia
Kolonie pleśni w łazience nie tylko świadczą o zbyt wysokim poziomie wilgotności i niedostatecznej higienie, lecz także stwarzają poważne zagrożenie dla zdrowia. Kiedy mikroskopijne zarodniki cyrkulują w wilgotnym i ciepłym powietrzu w łazience, mogą przedostać się do dróg oddechowych – i zwłaszcza u alergików, astmatyków lub osób o osłabionej odporności mogą wywołać różne dolegliwości. Jednak również u zdrowych osób, które nie mają żadnych schorzeń, nieustanna konfrontacja z zarodnikami pleśni prowokuje układ odporności do reakcji. Typowe, ale często też niespecyficzne objawy to oprócz problemów z oddychaniem również podrażnienia skóry i oczu, wysypka, bóle głowy, problemy z krążeniem lub poczucie zmęczenia.
#2 Odpowiednie ogrzewanie
Odpowiednie ogrzewanie łazienek odgrywa ważną rolę nie tylko ze względu na efektywność energetyczną i oszczędność kosztów, lecz także pod kątem zapobiegania pleśni w obszarach mokrych. Dlaczego? Ciepłe powietrze pochłania więcej wilgoci niż zimne powietrze, a co za tym idzie przy odpowiedniej temperaturze na powierzchniach osadza się mniej pary wodnej z powietrza. Ogólnie zalecana temperatura w łazience to 22–24°C. Taka temperatura nie tylko zapewnia przyjemne ciepło i tworzy przytulną atmosferę, lecz także sprzyja parowaniu powstającej wilgoci.
Ogrzewanie podłogowe w łazience zapewnia również równomierne rozprowadzanie ciepła w całym pomieszczeniu, co zapobiega powstawaniu pleśni, ponieważ nie mogą tworzyć się zimne strefy. Można też zastosować elektryczne systemy grzewcze, takie jak Schlüter-DITRA-HEAT-E, które układa się na ścianie bezpośrednio pod płytkami – również w obszarach mokrych. Korzyść jest oczywista: szybkie ogrzewanie powierzchni prowadzi do jej szybkiego wysychania i skutecznie zapobiega powstawaniu pleśni.
#3 Wycieranie do sucha
Wyższe temperatury w łazience przyspieszają parowanie wody, w rezultacie czego w łazience zawsze panuje wyższa wilgotność niż w innych pomieszczeniach. Kiedy ciepłe, wilgotne powietrze styka się z chłodniejszymi powierzchniami, na płytkach, armaturze, lustrach i szybach gromadzi się skroplona para wodna. Zwłaszcza po prysznicu na ściankach, zasłonkach i spoinach pozostaje wilgoć – dlatego tak ważne jest ręczne wycieranie mokrych stref po każdej kąpieli poza regularnym sprzątaniem łazienki , aby uniknąć powstawania pleśni w kabinie prysznicowej. Przez ściąganie wody lub wycieranie powierzchni zmniejsza się wilgotność końcowa, co bezpośrednio eliminuje ryzyko powstawania pleśni w wyniku zawilgocenia. Zapobiega to również uszkodzeniom materiałów w długofalowej perspektywie – odczepianiu się tapety, odpadaniu tynku lub elementów drewnianych. Zasada jest taka: woda, która zostanie skutecznie usunięta, nie może przedostać się do materiałów lub do struktury budynku – ani przez powietrze, ani przez powierzchnię!
Różne rodzaje spoin
Spoiny zwykłe
Spoiny to przestrzenie między poszczególnymi elementami podłoża, które powstają podczas układania na przykład płytek, okładzin z kamienia naturalnego lub drobnego kamienia i zwykle są wypełnione zaprawą spoinową. Spoiny służą do wyrównania niedokładności wymiarowych na powierzchniach, wyeliminowania najmniejszych naprężeń i stworzenia zamkniętej powierzchni. Szerokość spoin może się różnić w zależności od całościowej aranżacji i formatu płytek.
Spoiny dylatacyjne
Płytki, jastrych i również beton nieustannie podlegają odkształceniom, które na przykład przez zmieniające się obciążenia powodują zmiany w zawartości wilgoci lub wahania temperatury. Te zmiany, razem wzięte, mogą spowodować rysy wywołane naprężeniami lub uskoki. Tutaj do akcji wkraczają spoiny dylatacyjne – pełnią one funkcję bufora, który kompensuje odkształcenia i zapobiega ewentualnym uszkodzeniom okładziny.
Przypadek specjalny – spoina silikonowa
Spoiny silikonowe stosowane standardowo w strefie prysznicowej należą do spoin przyłączeniowych lub dylatacyjnych: dzięki swoim elastycznym właściwościom kompensują one ruchy położonych okładzin. W intensywnych warunkach użytkowania łazienki spoiny te pracują na okrągło, ponieważ wyższe temperatury nieuchronnie powodują większe odkształcenia. Elastyczność silikonu jest ograniczona jednak do ok. 20% – spoina dylatacyjna o szerokości 1 cm może rozszerzyć się bez uszkodzeń zaledwie o 2 mm; przy większych obciążeniach spoina silikonowa po prostu odrywa się i trzeba ją wymienić. Do tego silikon ma ograniczoną odporność na grzyby i bakterie. Dlatego spoiny wypełnione silikonem nazywa są spoinami wymagającymi konserwacji.
Jeżeli do tych czynników zależnych od użytkowania i materiału dodać osady, na przykład pozostałości mydła, substancje organiczne takie jak cząsteczki skóry lub silne środki czyszczące, wówczas w spoinach powstaje idealne środowisko dla rozwoju pleśni – to drugi istotny powód, dla którego należy regularnie wymieniać spoiny silikonowe. Jako alternatywę dla silikonu można jednak zastosować bezobsługowe profile dylatacyjne kompensujące rozszerzanie, które składają się z poruszających się względem siebie elementów, mają bardzo elastyczną część miękką i które można w tradycyjny sposób zaspoinować w trakcie spoinowania. Takie profile ani nie mogą się oderwać, ani nie powstaje na nich pleśń – i dlatego są absolutnie bezobsługowe.
Bezobsługowe profile dylatacyjne kompensujące rozszerzanie zamiast spoin silikonowych
W kuchniach przemysłowych i na basenach montaż profili dylatacyjnych kompensujących rozszerzanie w narożnikach wewnętrznych ściany lub w miejscach styku ściany i posadzki jest często standardem ze względu na wymogi w zakresie higieny – w budownictwie mieszkaniowym takie rozwiązanie nie jest jednak zbyt popularne. Niesłusznie, ponieważ profile takie jak Schlüter-DILEX-EF są niezrównane, jeśli chodzi o subtelne i łatwe w utrzymaniu narożniki ścian wewnętrznych: w przeciwieństwie do spoin silikonowych takie profile sprawiają, że przejścia w pomieszczeniach wyłożonych płytkami są w pełni bezobsługowe i praktycznie niewidoczne.
W zależności od wersji, materiały z których wykonane są profile, są odporne na grzyby i bakterie – pleśń w spoinach należy tym samym do przeszłości. Takie profile nadają się do wszystkich niepływających okładzin, jeżeli osadza się je w kleju pod płytkami, i licują z krawędzią płytki. Takie rozwiązanie jest nie tylko funkcjonalne i trwałe, lecz także idealnie komponuje się z aranżacją łazienki.
Najważniejsze kroki i rutynowe czynności zapobiegające powstawaniu pleśni w łazience
Wietrz stosownie do potrzeb: kilka razy w ciągu dnia, a zwłaszcza po użyciu prysznica lub wanny – ale też w międzyczasie, ponieważ tekstylia kąpielowe schną dłużej.
Pozostawiaj otwartą kabinę prysznicową: przyzwyczaj się do tego, żeby zostawiać otwarte drzwi kabiny prysznicowej – zapewnia to lepszą wymianę wilgotnego powietrza i szybsze schnięcie mokrych powierzchni.
Wycieraj obszary mokre do sucha: im mniejsza wilgotność w łazience, tym niższe ryzyko rozwoju pleśni.
Zapewnij odpowiednie ogrzewanie: staraj się utrzymywać w łazience temperaturę 22–24°C i w miarę możliwości używaj elektrycznego ogrzewania powierzchniowego w obszarach mokrych.
Korzystaj z higrometru: ten przyrząd pomiarowy pokazuje, kiedy względna wilgotność powietrza w łazience jest za wysoka i kiedy trzeba wywietrzyć pomieszczenie.
Nie rozwieszaj prania: zrezygnuj z rozwieszania prania w łazience – nawet jeśli takie rozwiązanie jest kuszące, ponieważ w łazience jest cieplej i pranie szybciej schnie.
Używaj osuszacza: zwłaszcza w łazienkach bez okien małe pochłaniacze wilgoci, działające na przykład na bazie soli, mogą być praktycznym rozwiązaniem.
Ogranicz liczbę spoin: podczas projektowania łazienki staraj się unikać spoin wymagających konserwacji i zmniejsz liczbę spoin poprzez użycie płytek o dużych formatach. Można też zaprojektować łazienkę bez spoin.
Najlepszy sposób na zapobieganie uszkodzeniom wywołanym wilgocią to prawidłowa hydroizolacja
Ciepła i wilgoci w łazience nie da się uniknąć – za to wywołanych przez nie uszkodzeń już tak! Jeżeli uwzględnisz nasze porady w swojej rutynie prysznicowej, z punktu widzenia powierzchni płytek zrobisz wszystko, aby zapewnić im ochronę. Jeżeli jednak z upływem czasu spoiny utraciły szczelność, a płytki uległy uszkodzeniu, wszystko zależy od tego, co kryje się pod okładziną, czyli od hydroizolacji. Jeżeli jest ona prawidłowo wykonana jako uszczelnienie zespolone, wówczas sprawia, że woda, która przedostała się przez wierzchnią warstwę okładziny, nie może przenikać do dalszych części budynku.
W kwestii hydroizolacji Twój płytkarz może wybierać między materiałami hydroizolacyjnymi w postaci płynów, płyt lub mat. W zależności od sytuacji budowlanej, istniejących podłoży i życzeń inwestora zdecyduje się na najodpowiedniejszą metodę postępowania. Zaletą systemów hydroizolacyjnych w postaci maty jest to, że oprócz uszczelnienia często spełniają one także inne funkcje, np. wyrównanie ciśnienia pary, tłumienie odgłosów, oddzielenie lub regulacja temperatury podłogi. Dlatego też, jako uzupełnienie dla naszej uniwersalnej maty Schlüter-DITRA, stworzyliśmy matę oddzielającą DITRA-HEAT, na której można bezpośrednio ułożyć przewody grzewcze elektrycznego ogrzewania płaszczyznowego. W związku z matą uszczelniającą Schlüter-KERDI, która stanowi główny element naszego systemu hydroizolacyjnego, oferujemy teraz liczne akcesoria, między innymi taśmy do zakrywania styków, manszety uszczelniające i kształtki do narożników i otworów drzwiowych. Systemy hydroizolacyjne w postaci płyt, takie jak na przykład KERDI-BOARD, stanowią ponadto idealną płytę budowlaną: są lekkie, wodoszczelne, odporne na deformacje i gotowe do bezpośredniego pokrycia płytkami. Stanowią idealne, bezpiecznie uszczelnione podłoże do układania płytek w przypadku wnęk, ścian lub siedzisk w łazience.
Firma Schlüter-Systems, wprowadzając na rynek produkty KERDI i DITRA w roku 1987, zrewolucjonizowała koncepcję uszczelnienia zespolonego i wyznaczyła nowe standardy. Niegdyś pionierskie innowacje dziś są w branży normą – jeśli chodzi o niezawodne i trwałe wykonywanie hydroizolacji w łazienkach.

